Έσεν

Έσεν
I
(Hessen). Ομοσπονδιακό κρατίδιο (21.114 τ. χλμ., 6.077.826 κάτ. το 2001) της Γερμανίας, στην κεντρική ζώνη της χώρας. Κατά τα μέσα του 13ου αι. το Έ. ήταν ήδη ανεξάρτητο και, μολονότι είχε διαμορφωθεί σε αδιαίρετο λανδγραβάτο, διαμελίστηκε πολλές φορές και ύστερα επανενώθηκε· το 1567 το έδαφός του διαιρέθηκε οριστικά στα λανδγραβάτα του Έ.-Κάσελ και του Έ.-Ντάρμστατ. Το πρώτο –που είχε λάβει μέρος στον Αυστροπρωσικό πόλεμο (1866) υπέρ της Αυστρίας– προσαρτήθηκε στην Πρωσία μετά την ήττα της τελευταίας, αποτελώντας την επαρχία του Έ.-Νάσαου. Το δεύτερο, το οποίο ο Ναπολέων είχε ανακηρύξει μεγάλο δουκάτο, υποστήριξε την Πρωσία εναντίον της Γαλλίας κατά τον πόλεμο του 1870-71 και έμεινε ανεξάρτητο· μετά την παραίτηση του τελευταίου μεγάλου δούκα (1918) ανακηρύχθηκε δημοκρατία. Το 1945, μετά τη συντριβή της Γερμανίας, τα εδάφη του Έ., που αποτέλεσαν ζώνη κατοχής υπό αμερικανικό έλεγχο, συνενώθηκαν και συγκρότησαν το σημερινό γερμανικό κρατίδιο. Το έδαφος, περισσότερο ορεινό (εκτός από το νοτιοδυτικό τμήμα), εκτείνεται ρομβοειδώς μεταξύ του άνω ρου του Βέζερ προς τα ΒΔ και του μέσου Ρήνου προς τα ΝΔ και διασχίζεται από τους ποταμούς Φούλντα, Λαν και Μάιν. Το Έ. περιλαμβάνει μέσα στα όριά του την οροσειρά Τάουνους (880 μ.), η οποία ορίζεται από τον Λαν και τον Μάιν, καθώς και τον ηφαιστειακό όγκο Φόγκελσμπεργκ (774 μ.), ενώ στα Ν περιλαμβάνει μόνο ένα μέρος από τα όρη Όντενβαλντ. Η περιοχή καλύπτεται από πυκνά δάση και βοσκότοπους· είναι διαδεδομένη η καλλιέργεια της πατάτας, των δημητριακών και των ζαχαρότευτλων· αντίθετα, η αμπελοκαλλιέργεια είναι περιορισμένη στις κοιλάδες του Ρήνου και των παραποτάμων του. Στο υπέδαφος υπάρχουν σιδηρομετάλλευμα, λιγνίτης και άλατα καλίου. Η βιομηχανία είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη στους κλάδους της μεταλλουργίας, των χημικών προϊόντων και μηχανημάτων.
Πρωτεύουσα του Έ. είναι το Βισμπάντεν (268.200 κάτ.), σημαντική λουτρόπολη που εκτείνεται ανάμεσα στον Ρήνο και στις νότιες πλαγιές του Τάουνους. Η πιο πυκνοκατοικημένη πόλη της Έ. είναι η Φρανκφούρτη επί του Μάιν (644.700 κάτ.). Κοντά της βρίσκεται η Όφενμπαχ (116.400 κάτ.), που συγκεντρώνει μεγάλο μέρος της γερμανικής βιομηχανίας δέρματος και, νοτιότερα, η Ντάρμστατ (137.600 κάτ.), ιστορικό, καλλιτεχνικό και βιομηχανικό κέντρο στους πρόποδες του ορεινού συγκροτήματος Όντενβαλντ.
Σημαντικά ίχνη του παρελθόντος διατηρεί η Φούλντα, στον ομώνυμο ποταμό, στις όχθες του οποίου είναι χτισμένο επίσης το Κάσελ (196.700 κάτ.), το μεγαλύτερο ιστορικό, καλλιτεχνικό και οικονομικό κέντρο του βόρειου Έ.· εκεί παλαιότερα υπήρχε η μεγαλόπρεπη αυλή των λανδγράβων του Έ.-Κάσελ, οι οποίοι διακόσμησαν την πόλη με ωραία μνημεία, όπως ο πύργος του Βιλχελμσχέε, που χρονολογείται τον 18ο αι.
Το Έ. είναι ακόμα γνωστό για τις πολλές λουτροπόλεις του. Εκτός από το Βισμπάντεν, οι πιο πολυσύχναστες είναι η Μπαντ Χέρσφελντ και η Μπαντ Χόμπουργκ. Τέλος, στον ποταμό Λαν υπάρχουν δύο μικρές πόλεις με εξαιρετικό ιστορικό και καλλιτεχνικό ενδιαφέρον: η Λίμπουργκ, με τον μεγαλόπρεπο καθεδρικό ναό του 13oυ αι., και η Μάρμπουργκ, σημαντικό πνευματικό κέντρο· έδρα του πρώτου προτεσταντικού πανεπιστήμιου της Γερμανίας (1527) και περίφημη για τον πύργο της (που χρονολογείται στον 13o αι.) μαζί με τον σύγχρονό του ναό της Αγίας Ελισάβετ, της γνωστής ως Ελιζαμπετκίρχε.
II
(Essen). Πόλη (600.700 κάτ. το 1999) της Γερμανίας, στο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, δεξιά του Ρήνου, σε μικρή απόσταση από τη διώρυγα Ρήνου-Χένρε και πάνω στα τελευταία βόρεια κράσπεδα της Χάουερλαντ. Βρίσκεται στην καρδιά της πλουσιότατης ανθρακοφόρας περιοχής του Ρουρ, της οποίας αποτελεί το μεγαλύτερο κέντρο, και χτίστηκε γύρω από μια μονή βενεδικτινών του 9ου αι. Μικρό κέντρο στις αρχές του 19ου αι., ύστερα από μια σύντομη περίοδο υπό την ηγεσία του μεγάλου δουκάτου της Μπεργκ (1807-14) προσαρτήθηκε στην Πρωσία· ήταν όμως ακόμα μια μικρή πόλη με λίγες χιλιάδες κατοίκους, όταν, το 1811, ιδρύθηκε εκεί το πρώτο εργοστάσιο της οικογένειας Κρουπ. Έτσι άρχισε η καταπληκτική ανάπτυξη της πόλης, που ονομάστηκε γερμανική πρωτεύουσα του άνθρακα, στην οποία –εκτός από τις γιγαντιαίες μεταλλουργικές, σιδηρουργικές και μηχανουργικές εγκαταστάσεις– ιδρύθηκαν άπειρα συγκροτήματα παραγωγής χημικών προϊόντων, υαλουργίας, υφαντουργίας κλπ. Κατά τη διάρκεια της επέκτασής της η πόλη απορρόφησε πολυάριθμα γειτονικά κέντρα, μεταξύ των οποίων τα Μπόρμπεκ, Βέρντεν και Άλτενεσεν στη διώρυγα Ρήνου-Χέρνε, όπου είναι το λιμάνι του Έ.
Το Έ. κατελήφθη (1923-25) από τους Γάλλους κατά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο. Εξαιτίας της σπουδαιότητάς του, ιδιαίτερα στον τομέα της κατασκευής όπλων, το Έ. υπέστη κατά τον B’ Παγκόσμιο πόλεμο σφοδρότατους βομβαρδισμούς, που κατέστρεψαν το 75% της πόλης. Καταστράφηκαν ή υπέστησαν βαριές ζημιές τα κυριότερα κτίρια, μεταξύ των oποίων ο ρομανικού ρυθμού καθεδρικός ναός (Μινστερκίρχε), που αποκαταστάθηκε μετά τον πόλεμο. Αξιόλογο ενδιαφέρον παρουσιάζει το μουσείο Φόλκβανγκ με την πλούσια πινακοθήκη του. Ιδιαίτερα βιομηχανική μητρόπολη, είναι έδρα μεγάλων εμπορικών οργανισμών καθώς και σημαντικό κέντρο επιστημονικών ερευνών.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Look at other dictionaries:

  • ἐσέν — εἰσίημι sendinto aor part act neut nom/voc/acc sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Έσεν, Σεργκέι — (Ιστ Σιζσόλκ [σημερινό Σοτσέτιφκαρ] 1887 – Λοτζ, Πολωνία 1950). Ρώσος παιδαγωγός. Το 1904 τον συνέλαβαν και τον υπέβαλαν σε βαριές σχολικές τιμωρίες, γιατί πήρε μέρος σε επαναστατικές σπουδαστικές κινήσεις· συμπλήρωσε αργότερα τις πανεπιστημιακές …   Dictionary of Greek

  • Γερμανία — Επίσημη ονομασία: Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας Προηγούμενη ονομασία (1948 90): Γερμανική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία (ή Δυτική Γερμανία) & Γερμανική Λαϊκή Δημοκρατία) Έκταση: 357.021 τ.χλμ Πληθυσμός: 82.440.309 κάτ. (2000) Πρωτεύουσα:… …   Dictionary of Greek

  • Ντάρμστατ — (Darmstadt). Πόλη (137.800 κάτ. το 2003) της Γερμανίας, στο ομόσπονδο κράτος της Έσεν (21.114 τ. χλμ., 6.077.826 κάτ. το 2001). Βρίσκεται στους πρόποδες των λόφων του Όντενβαλντ, λίγο νοτιότερα της Φρανκφούρτης επί του Μάιν και όχι μακριά από τη… …   Dictionary of Greek

  • εκλέκτορας — Τίτλος –στα γερμανικά Kurfϋrsten– που έφεραν μερικοί από τους ηγεμόνες των γερμανικών κρατών και ορισμένοι εκκλησιαστικοί παράγοντες, οι οποίοι από το 1204 συμμετείχαν στην εκλογή του αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Το έτος αυτό,… …   Dictionary of Greek

  • Κρουπ — (Krupp). Επώνυμο οικογένειας Γερμανών μεγαλοβιομηχάνων. Εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του Έσεν τον 16ο αι. και η επιχειρηματική τους δραστηριότητα ξεκίνησε περίπου το 1810, με την κατασκευή ενός μικρού χυτηρίου από τον Φρίντριχ Κ. (1787 1826).… …   Dictionary of Greek

  • Μπέντεκερ, Καρλ — (Karl Baedeker, Έσεν 1801 – Κόμπλεντς 1859). Γερμανός βιβλιοπώλης και εκδότης. Γιος ενός βιβλιοπώλη του Έσεν, άνοιξε το 1827 δικό του βιβλιοπωλείο στο Κόμπλεντς. Το 1839 η δημοσίευση της αφήγησης του ταξιδιού στο Ρήνο, την οποία είχε αγοράσει από …   Dictionary of Greek

  • Πρωσία — (Preussen). Ιστορική περιοχή της Γερμανίας που μέχρι το 1945 αποτελούσε την περισσότερο εκτεταμένη περιοχή της χώρας με 13 επαρχίες, περιλαμβανομένης και της πρωτεύουσας Βερολίνου. Μετά το B’ Παγκόσμιο πόλεμο η Π. εξαφανίστηκε από τις εσωτερικές… …   Dictionary of Greek

  • Ρηνανία Βόρεια-Βεστφαλία — (Nordrhein Westfalen). Ομόσπονδο κράτος (Land) της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας· συνορεύει στα Δ με την Ολλανδία και το Βέλγιο και ορίζεται από τα ομόσπονδα κράτη της Κάτω Σαξονίας στα Β και στα ΒΑ, της Έσσης στα ΝΑ και της Ρηνανίας… …   Dictionary of Greek

  • Φρειδερίκος Α’ — (1676 – 1751). Βασιλιάς της Σουηδίας, γιος του Καρόλου του ‘Εσεν. Ως αρχηγός του εκστρατευτικού σώματος του Έσεν, ο Φ. πήρε μέρος στον πόλεμο για τη διαδοχή της Ισπανίας. Το 1715 πήγε στη Σουηδία, όπου, μετά τον θάνατο της πρώτης του γυναίκας… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”